تعیین محل نصب مناسب برای مخزن انبساط باز و بهره برداری از آن

در سیستم های حرارت مرکزی شوفاژ، منبع انبساط وظیفه تنظیم فشار آب سیستم را بر عهده دارد و از افزایش و کاهش فشار آب در داخل سیستم جلوگیری می کند. هنگام راه اندازی سیستمهای گرم کننده مانند شوفاژ، آب داخل سیستم به دلیل بالارفتن درجه حرارت منبسط شده و حجم آن زیاد می شود. این ازدیاد حجم در مخزن انبساط تخلیه شده از بالا رفتن فشار سیستم جلوگیری می کند و همچنین در موقع سرد شدن آب در سیستم، حجم آب منقبض شده و منبع انبساط با جبران کاهش حجم از ایجاد فشار منفی در سیستم جلوگیری می کند. به این ترتیب در سیستم های گرمایشی شوفاژ وظیفه حفظ تعادل فشار آب سیستم، بر عهده مخرن انبساط می باشد. مخرن انبساط از نظر عملکرد به دو نوع باز و بسته تقسیم می شود.

منبع : http://www.masoodvahidi.blogfa.com/

مخزن انبساط بسته نیز چنانچه از اسم آن معلوم است به صورت بسته بوده و فشار آب در داخل آن در حد ارتفاع آب در سیستم تنظیم می گردد و با تغییر دمای آب و در نتیجه انبساط و انقباض آب، فشار آب را در یک حد ثابت نگه می دارد. این نوع مخزن انبساط بطور معمولی در داخل موتورخانه نصب می گردد ولی می توان آن را در جای مناسب دیگر نیز نصب کرد.

در مخزن انبساط باز، چنانچه از اسم آن پیدا است سطح آب مخزن به اتمسفر ارتباط دارد و فشار آب در داخل مخزن صفر می باشد. در این نوع مخازن سطح آب توسط یک شناور کنترل می شود. در صورت بروز انبساط در حجم آب داخل سیستم، مقدار حجم آب افزایش یافته از طریق سرریز مخزن تخلیه می گردد و در موقع راه اندازی سیستم آب از طریق مخزن به داخل سیستم تزریق می گردد. همچنین به هنگام خنک شدن آب داخل سیستم و انقباض آن، کاهش حجم آب سیستم را جبران می کند. این نوع مخزن در بالاترین نقطه سیستم نصب می گردد. در اکثر پشت بام ساختمان ها می توان یک مخزن انبساط بسته را ملاحظه نمود. برای بهره برداری از این مخازن توصیه شده که در طی سال در هر فصل حداقل یکی دو بار از منبع انبساط بازدید کرد و از سالم بودن اتصالات و بخصوص شناور آن اطمینان حاصل کرد.

در روش موجود نصب و بهره برداری از مخزن انبساط با توجه به اتصال لوله رفت و برگشت منبع انبساط به کلکتور رفت و برگشت، به طور طبیعی و بخصوص در زمان کار پمپ سیرکوله، آب داغ به داخل مخزن انبساط ریخته شده و از طریق لوله برگشت به سیستم وارد میگردد. این کار باعث می شود که آب داخل مخزن انبساط همیشه گرم باشد. گرم بودن این مخزن که معمولاً در محوطه باز نصب می گردد سبب اتلاف مقدار زیادی از انرژی سیستم می گردد. مقدار این اتلاف در صورتی که عایقکاری خوب نشده باشد بین %20 تا %25 است یعنی حدود ربع انرژی مصرفی توسط مشعل فقط در این نقطه از مخزن انبساط به هدر می رود.

1. برای جلوگیری از اتلاف انرژی سیستم در منبع انبساط انجام اقدامات ذیل بسیار مفید خواهد بود.
2. تبدیل منبع انبساط از نوع معمولی ایستاده به نوع دیواری و نصب آن در بالاترین نقطه داخل ساختمان به دیوار نزدیک سقف در داخل حمام و قرار دادن سرریز آن به صورت مرئی.

بستن شیر رفت به مخزن انبساط: با انجام این کار غیرمتعارف از ورود آب داغ به مخزن انبساط جلوگیری می شود و در نتیجه دمای مخزن انبساط به آب سرد تبدیل می شود. البته با بستن شیر ورودی به مخزن انبساط هیچ مشکلی در فشار سیستم بوجود نمی آید چرا که منبع انبساط از طریق لوله برگشت به کلکتور برگشت متصل است و هر گونه انبساط آب سیستم از طریق کلکتور رفت به وسایل گرمایش نظیر حداقل مخزن دوجداره آب گرم، وارد شده و از آن به کلکتور برگشت منتقل شده و به مخزن انبساط منتقل می گردد. یعنی وجود یک لوله برگشت برای حفظ فشار در سیستم کافی است. حال با بستن شیر لوله رفت به مخزن انبساط دو فایده برای سیستم نسبت به حالت قبلی بوجود می آید. اول اینکه از اتلاف انرژی در این نقطه بطور کامل جلوگیری می گردد و فایده دوم این است که انرژی الکتروپمپ سیرکوله به طور کامل جهت گردش سیال در داخل سیستم گرمایشی صرف می گردد و از اتلاف انرژی الکتریکی سیال در داخل منبع انبساط جلوگیری می گردد. در این روش در مقایسه با روش رایج فعلی، مدت زمان کارکرد الکتروپمپ به مقدار زیادی بیش از 40% کاسته می شود یعنی پمپ در زمان کمتری گرما را از دیگ به لوازم گرمایش منتقل کرده و استراحت بیشتری می نماید. (هرکس می تواند در فصل زمستان تنها با بستن شیر رفت به منبع انبساط اثر این عمل در کاهش زمان پمپاژ را اندازه گیری کند.)

در این تصویر، سرریز مخزن انبساط به فلاش تانک وارد شده است. در صورت هر گونه مشکل در فلوتر صدای آن براحتی به گوش خواهد رسید. لذا زمان بازدید مخزن به جای فصلی به روزانه تبدیل خواهد شد!

با توجه به این که این روش هیچ فرقی در عملکرد مخزن انبساط با روش موجود ندارد ولی در مقابل از اتلاف بیش از 25% انرژی جلوگیری می کند توصیه می گردد حتماً این کار را انجام دهند و از اتلاف انرژی جلوگیری نمایند. این کارشناس این روش را در چند ساختمان اجرا کرده ام و الان بیش از سه سال است که با این روش از تاسیسات موتورخانه چند واحد مسکونی بهره برداری می گردد.

البته برای اجرای این روش در تاسیساتی که منبع انبساط در پشت بام ساختمان ها نصب شده است لازم است در فصول سرد سال شیر لوله رفت به مخزن انبساط بطور جزئی جهت جلوگیری از یخ زدگی باز شده باشد و مخزن بطور کامل پوشش داده شده و عایق کاری شود.