میل لنگ و فلایویل

میل لنگ یک قطعه ریختگی یکپارچه از آلیاژ فولاد می‌باشد که با عملیات حرارتی و چکش‌کاری تهیه می‌شود و دارای استحکام مکانیکی قابل توجهی است، میل لنگ باید به اندازه کافی محکم باشد تا بتواند ضربه‌هائی را که در زمان احتراق به پیستون وارد می‌شود بدون پیچش زیاد تحمل نماید. علاوه بر این میل لنگ باید با نهایت دقت متعادل گردد تا از ارتعاشات آن که در اثر وزن خارج از مرگز لنگ به وجود می‌آید جلوگیری به عمل آید. برای متعادل ساختن میل لنگ، در مقابل هر لنگ وزنه‌هائی به میل لنگ اضافه شده است.

قدرتی که از طرف پیستون‌ها به میل لنگ داده می‌شود یکنواخت نیست. موقعی که زمان های قدرت با هم اشتراک پیدا می‌کنند (در موتورهای شش سیلندر و هشت سیلندر) لحظه‌ای وجود دارد که در آن مقدار قدرت از زمان‌های دیگر بیشتر است، این عمل موجب می‌شود که سرعت میل لنگ کم یا زیاد شود. البته چرخ لنگر بر این تمایل غلبه می‌کند. فلایول یک فلکه نسبتاً سنگین می‌باشد که به اتنهای عقب میل لنگ با پیچ و مهره بسته می‌شود، اینرسی چرخ لنگر تمایل دارد که آن را با سرعت ثابت حرکت دهد بنابراین چرخ لنگر در موقعی که میل لنگ تمایل به افزایش سرعت داشته باشد قدرت را می‌گیرد و هنگامی که تمایل به کاهش سرعت داشته باشد قدرت را به آن پس می‌دهد .

علاوه بر این عمل، چرخ لنگر در محیط‌ خارجی خود دندانه‌هائی دارد که در موضع روشن کردن موتور با دنده محرک دستگاه استارت درگیر می‌شود. ضمناً دستگاه کلاچ به قسمت جلوی میل لنگ سه قطعه مختلف سوار می‌شود که عبارتند از یک چرخ دنده یا چرخ زنجیر که میل بادامک را به حرکت در میآورد، یک نوسان گیر و یک پولی پروانه، پولی، توسط یک تسمه پروانه، پروانه، پمپ آب و ژنراتور را می‌چرخاند.

چرخ لنگر

در موتورهای چند سیلندر زمان‌های قدرت پشت سر هم به وجود می‌آید و یا این که مقداری با هم اشتراک دارند یعنی هنوز یک زمان قدرت به پایان نرسیده قدرت دیگر تولید می‌شود و به این ترتیب قدرت به طور یکنواخت تولید می‌گردد. با این حال جریان قدرت به اندازه مطلوب یکنواخت نیست. اگر قدرت موتور باز هم یکنواخت‌تر گردد موتور آرام‌تر کار خواهد کرد. برای رسیدن به این هدف از چرخ لنگر (فلایول) استفاده می‌شود، چرخ لنگر یک فلکه نسبتاً سنگین می‌باشد که به عقب میل لنگ موتور متصل شده است.

برای این که بهتر به کار چرخ لنگر پی ببریم یک موتور تک سیلندر را در نظر می‌گیریم. این موتور در هر چهار زمان یک زمان قدرت دارد. در ضمن زمان‌های سه گانه دیگر یعنی در زمان تنفس که خطوط هوا و بنزین وارد سیلندر می‌شود، و در زمان تراکم که مخلوط در داخل سیلندر می‌گردد، و همچنین در زمان تخلیه که گازهای سوخته از سیلندر به خارج رانده می‌شود، موتور مقداری انرژی مصرف می‌کند. بنابراین در زمان قدرت، موتور سرعت می‌گیرد و در زمان‌های دیگر سرعت خود را از دست می‌دهد. هر چرخ یا فلکه‌ای که حرکت دورانی داشته باشد از آن جمله فلایول همیشه مایل است حالت حرکت خود را حفظ کند و یا به عبارت دیگر در مقابل تغییر سرعت از خود مقاومت نشان می‌دهد (این تمای به علت اینرسی ماده می‌باشد). هنگامی که موتور به افزایش سرعت میل داشته باشد، چرخ لنگر در مقابل آن مقاومت می‌کند، موقعی که موتور به کاهش سرعت میل داشته باشد باز چرخ لنگر در مقابل آن مقاومت می‌کند.

با وجود این در موتورهای تک سیلندر مقداری افزایش و کاهش سرعت وجود دارد ولی فلایول این تغییرات سرعت را به حداقل ممکن می‌رساند. در حقیقت چرخ لنگر مقداری از انرژی موتور را در زمان قدرت و افزایش سرعت در خود ذخیره می‌کند و بعد در زمان هائی که موتور قدرت تولید نمی‌کند آن را به موتور پس می‌دهد. در موتورهای چند سیلندر نیز چرخ لنگر به همین روش کار می‌کند و ماگزیمم سرعت را به هم نزدیک می‌کند و سرعت را یکنواخت می‌نماید. علاوه بر این فلایول محلی برای نگهداری قطعات کلاچ فراهم می‌سازد. ضمناً روی فلایول دنده‌ای وجود دارد که در موقع استارت زدن یا روشن کردن موتور با دنده محرک استارت درگیر می‌شود.

ارتعاش گیر یا ضربه‌گیر میل لنگ

میل لنگ در معرض نیروهای مختلف و متناوب قرار دارد و در آن ارتعاشات پیچشی به وجود می‌آید. ارتعاشات متناوب، باعث تاب برداشتن میل لنگ می‌شود. پیچش ناموزون در جلوی میل لنگ، در سرعت معینی اتفاق می‌افتد. مثلاً ممکن است در دورهای1200، 1600 یا 2400 دور در دقیقه به حداکثر برسد. شدت ارتعاشات در دورهای بین 1200 تا 1600 دور در دقیقه است و نیز در فاصله بین 1600 تا 2400 ارتعاشات میل لنگ تشدید می‌گردد.

ارتعاشات میل لنگ را به وسیله ارتعاش گیر کاهش می‌دهند. ارتعاش‌گیر، از یک فلایول کوچک که در جلوی میل لنگ به وسیله بوش‌های لاستیکی و صفحه اصطکاکی به پولی یا چرخ دنده اتصال دارد، تشکیل شده است و همراه آن می‌گردد.

فلایو‌گیر، مانند فلایول انتهای میل لنگ در موقع ازدیاد ناگهانی سرعت، مقداری از انرژی را جذب نموده، در موقع کاهش دور، انرژی خود را به میل لنگ تحویل می‌دهد. در جلوی میل لنگ عواملی مانند دینام، واتر پمپ پروانه و غیر قرار دارد که همواره به نگه داشتن جلوی میل لنگ تمایل دارند. بنابراین برای حذف تأثیرات عوامل کاهنده سرعت، ارتعاش‌گیر کمک چشم‌گیری در کار میل لنگ می‌کند.

ارتعاش‌گیر وزنه‌ای

به پولی میل لنگ متصل می‌باشند. در شکل سمت چپ، بوش لاستیکی بزرگی در چند موضع روی فلایول بسته می‌شود که از وسط لاستیک آن پیچ‌های اتصال دهنده عبور کرده، فلایول ارتعاش‌گیر را به پولی متصل می‌سازد. در شکل وسط، فلایول یک دیسک فولادی بزرگی است که به وسیله لاستیک‌های وسط از میل لنگ نیرو گرفته یا به آن نیرو وارد می‌کند.

در شکل فلایول به وسیله یک فلانچ لاستیکی و یک درپوش به سر میل لنگ بسته می‌شود. فلانچ لاستیکی مانند بوش‌های لاستیکی در دو نوع دیگر عمل می‌کند.

ارتعاش‌گیر هیدرولیکی

این ارتعاش‌ براساس اینرسی فلایولی که در محفظه‌ی روغن شناور است، کار می‌کند. پوسته یا محفظه‌ی روغن به دنده سر میل لنگ بسته شده، همراه آن گردش می‌کند. فلایول داخل روغن بر اثر نیروی اصطکاک روغن، دیرتر از میل لنگ، انرژی اخذ می‌کند. همچنین دیرتر از حرکت باز می‌ایستد و لذا ارتعاش‌ میل لنگ را خنثی می‌کند. شکل (15ـ6)