برای اولین بار در ایران ! دانلود ورژن 2011 , قویترین نرم افزار نقشه کشی AutoCad
نسخه 32 بیتی و 64 بیتی به صورت جداگانه
شاید این چند هفته ی اخیر روزی نبود که ایمیل درخواست نرم افزار برای اتوکد 2011 برای ما ارسال نشده باشه . خیلی از دوستان هم زحمت کشیدن و لینک های از سایت های رپید شیر و .. ارسال کردند ولی تقریبا اکثر لینک ها مشکل داشت . ولی بلاخره یکی ا بهترین و کامل ترین و البته آخرین ورژن را به همراه کرک برای دانلود با لینک مستقیم قرار دادیم . مطمئن باشید این ورژن کامل ترین ورژن این برنامه است و در هیچ سایت ایرانی به صورت رایگان و لینک مستقیم برای دانلود قرار داده نشده است ! پس از دانلود آن از وطن دانلود لذت ببرید .
اتوکد نام نرمافزاری است که برای ترسیم نقشههای مهندسی و صنعتی به کار میرود. این نرم افزار از محصولات شرکت اتودسک است. کاربران اتوکد امکان استفاده از محیطهای دو و سه بعدی را دارند.
توضیخ کامل ترین فکر نکنم این برنامه نیاز داشته باشه چون تقریبا یکی از معروف ترین برنامه های نقشه کشی است .
دانلود قدرتمند ترین نرم افزار طراحی، مهندسی و ساخت با کمک کامپیوتر,CATIA
نسخه 64 بیتی و 32 بیتی, به همراه سرویس پک 1
اگر رشته ی کاری یا تحصیلی شما مهندسی ساخت یا طراحی بوده حتما با نرم افزاری که امروز معرفی میکنیم آشنایی دارید یا حتما برای تهییه آن از اینترنت با مشکل مواجه بوده اید ! چون به دلیل حجم بالای فایل مکان دانلود در وب سایت های داخلی به صورت رایگان را نداشتید و در اکثر وب سایت های خارجی هم به دلیل قوانین کپی رایت لینک ها خراب شده بوده است . امروز باز هم وطن دانلود با قرار دادن این نرم افزار به صورت کامل و با لینک مستقیم قدرت خود را در آپلود برنامه های کمیاب در اینترنت به اثبات میرساند . امیدواریم از دانلود آن لذبت ببرید .
نرم افزار CATIA یک از قویترین نرم افزارهای طراحی،تولید و تحلیل به کمک کامپیوتر یا CAD/CAM/CAE در جهان مبیاشد که اکنون به عنوان یهترین نرم افزارهای CAD/CAM/CAE در سطح جهانی به صورت وسیع مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربردهای این نرم افزار:
1- محیط های مدل سازی (Solid Model) : این قسمت که در زیر مجموعه ماژول Mechanical Design قرار دارد برای مدل کردن قطعات توپر (Solid) و مجموعه مونتاژی و طراحی قالب و طراحی مدل های ورقکاری (Sheetmetal)، نقشه کشی صنعتی ،تلرانس گذاری و ... استفاده میشود .
مدل سازی سطوح : این قسمت علاوه بر ساخت سطوح پیچیده قابلیت انجام مدلسازی روی ابر نقاط و فایلهای حاصل از اسکن سه بعدی را نیز دارا است .
2- محیط ماشینکاری : پس از ساخت مدل به کمک قابلیتهای محیط ماشینکاری براحتی میتوان عملیات ماشینکاری مورد نیاز برای تهیه قطعه مدل شده از روی قطعه خام را تعریف کرده و هر مرحله از ماشینکاری را بصورت متحرک (انیمیشن) مشاهده کنید .
3- محیط تحلیل المان محدود : به کمک قابلیتهای این محیط میتوانید قطعات و مدلهای مونتاژی ساخته شده در این نرم افزار را تحلیل کرده و مواردی مانند تغییر شکل ،توزیع تنش و ... را در آنها بدست آورد .
4- طراحی و تحلیل مکانیزمها : به کمک این قابلیت از نرم افزار Catia میتوانید پس از تعریف اتصالات بین اجزای مختلف مکانیزم ،حرکت مکانیزم را مشاهده کرده و آنرا تحلیل کنید .
یکی از مهمترین قابلیتهای این نرم افزار این است که به کاربر اجازه می دهد به راحتی که از یک محیط کاری به محیط کاری دیگر منتقل گردد. به عنوان مثال شما پس از این که در محیط Digitized Shape Editor از یک ابر نقاط اسکن تهیه کردید به راحتی می توان در محیط Genrative Shape Design و یا Free Style از آن Surface تهیه کنید. زیرا همانطور که شاید اطلاع داشته باشید برای اینکه بتوانید مدل خود را از یک محیط به محیط دیگر ببرید ابتدا نیاز است که مدل خود را به صورتی ذخیره و یا Import کنید که نرم افزار دیگر قابلیت خواندن این اطلاعات را داشته باشند و احتمالا در این انتقال مدل شما ممکن است data lost داشته باشد.
دانلود نرم افزار:
دانلود ورژن 32 بیتی کتیا :
دانلود با لینک مستقیم:بخش اول- بخش دوم-بخش سوم-بخش چهارم
دانلود ورژن 64 بیتی کتیا :
دانلود با لینک مستقیم:بخش اول- بخش دوم-بخش سوم-بخش چهارم
دانلود سرویس پک 1 برای ورژن 32 بیتی :
دانلود با لینک مستقیم:بخش اول- بخش دوم
دانلود سرویس پک 1 برای ورژن 64 بیتی :
دانلود با لینک مستقیم:بخش اول- بخش دوم
پسورد فایل فشرده : www.vatandownload.com
نرم افزار حل آسان مسائل ماتریس درس ریاضی Matrix Calculator Pro v5.3
حتمآ همه ی شما در دوران دبیرستان در درس ریاضی با مبحث ماتریس آشنا شده اید و یا هم اکنون در حال آموزش و آشنایی با این مبحث هستید. امروز در سایت وطن دانلود نرم افزاری را برایتان آماده کرده ایم که با کمک آن می توانید کلیه ی مسائل ماتریسی را به راحتی حل کنید! فقط کافیست که شما معادله مسئله را در منوی سمت چپ نرم افزار Matrix Calculator بنویسید و سپس بر روی یکی از گزینه های مرتبط با صورت مسئله کلیک کنید که در این صورت در منوی سمت راست نرم افزار پاسخ مسئله مورد نظر خود را مشاهده خواهید کرد. این نرم افزار علاوه بر حل مسائل ساده ی ماتریسی قادر است تا مسائل پیچیده ای را که دانشجویان رشته های مختلف مانند: ریاضی و فیزیک ، الکترونیک و ... با آن ها سر و کار دارند را حل کند. از دیگر قابلیت های این نرم افزار می توان به امکان ذخیره سازی پاسخ مسائل در یک فایل txt اشاره کرد.
همچنین این نرم افزار از 43 مبحث مختلف مرتبط با حل مسائل ماتریسی پشتیبانی می کند که شما می توانید این روش ها را در ادامه مطلب مشاهده کنید ...
Function:Matrix inverse.
Matrix transpose.
Largest component.
Smallest component.
Matrix or vector norm.
Dimension.
Sum of diagonal elements.
Determinant.
Matrix rank.
Eigenvalues.
QR factorization. Orthogonal-triangular decomposition.
LU factorization.
Cholesky factorization.
Singular value decomposition.
<+> Plus.
<-> Minus.
<*> Matrix multiply.
<.*> Array multiply.
>/>Slash or right matrix divide.
<./> Right array divide.
<&> Element-wise logical AND.
<|> Element-wise logical OR.
<#> Logical EXCLUSIVE OR .
<^> Matrix power.
حجم :1.2 مگا بایت
دانلود نرم افزار:
پسورد فایل فشرده : www.vatandownload.com
همانطور که می دانید به طور پیش فرش بر روی ویندوز یک ماشین حساب وجود دارد که همانند نوع فیزیکی آن عمل می کند و خبری از امکانات کامپیوتری در آن وجود ندارد . DeskCalc نام ماشین حسابی است که قابلیت های فراوان خود می تواند کمک های بسیاری به شما نماید و اعمال ریاضی مورد نظرتان را به سادگی انجام دهد . ظاهر بسیار زیبا و دلنشین در کنار امکاناتی چون تبدل ارز به هم ، اضافه کردن و حذف ارقام ، پرینت گرفتن از اعمال انجام گرفته ، لیست کردن اعمال درخواستی شما و قابلیت تهیه خروجی در فرمت Excel ، این نرم افزار را به ماشین حسابی کاربردی تبدیل کرده است .
دریافت مجله های فنی مهندسی ساخت و تولید
شماره بیست و چهارم
مطالب این شماره:
سال ۱۳۸۷ از دیدگاه صنعتگران و پیش بینی سال ۱۳۸۸ • انتخاب کنترلر برای ماشین ابزار CNC •سنسورهای صنعتی • بررسی نواقص بالقوه طراحی قالب و تجهیزات فرایند باتکنیک PFMEA • فورجینگ دقیق چرخدنده ساده • شکل دهی الکترومغناطیسی • بررسی عوامل موثر بر تست نشتی • برش با لیزر و جت آب: همراستا با هم یا مخالف هم؟! • کنترل و بازرسی یاتاقان های لغزشی لکوموتیو • تازه های صنعت • علت شکست متالورژیکی نقاط جوش در قطعات تقویتی محل نصب اکسل یال طولی شاسی ربوط به خودروی پراید • فولادهای ابزار قابل استفاده در عملیات پرسکاری • پیچش الیاف • با جوشکاری از زمان پیشی بگیرید (جوشکاری قالب) • طراحی فنرهای لاستیکی و جلوگیری از تغییر شکل پلاستیسیته • فرآیند پولیش و چرم کاری در قالبهای تزریق پلاستیک • Friction Stir Processing Technology • رفع مشکل رسانایی در جوشکاری • محافظت از آلیاژهای منیزیم در برابر خوردگی پیشنهاد استفاده از اسپری سرد • سنگزنی پروفیل دندانه • طراحی لولا در قطعات پلاستیکی • مدیریت نام و نشان تجاری در شرکت های صنعتی و تولیدی
برای دانلود شماره بیست و چهارم مجله فنی مهندسی ساخت و تولید اینجا کلیک کنید.
شماره بیست و سوم
در این شماره میخوانید:
فوم های آلومینیومی
زبری سطوح در ماشینکاری
چگونه CNC خانگی بسازیم؟
نمایشگاه صنعتی Eurobelch
کیفیت قطعات در سنگ زنی سنترلس
کنترل عددی
تکنولوژی DNC و نقش آن در فرایندهای ماشینکاری و ابتکار عمل در بهره وری بیشتر این تکنولوژی
فراایند استاندارد سازی و نقش آن در بهبود فرایندها
استفاده از جوشکاری مقاومتی نقطه ای یک طرفه جهت مونتاژ قطعات بدنه اتومبیل
تئوری محدیت و کاربرد آن در فرایند های ساخت و تولید
فولادهای پر استحکام پیشرفته
مروری بر فرایند ریخته گری کوبشی
ابزار سازی با استفاده مواد مواد بلوکه و ریخته گری پلی اورتان
چگونه از وقوع آتش سوزی های ناشی از جوشکاری جلوگیری کنیم؟
نوبت کاری یک فرصت یا مخاطره!
آشنایی با آهنگری سرد یا فرم دهی چرخشی
برای دانلود شماره بیست و سوم مجله فنی مهندسی ساخت و تولید اینجا کلیک کنید.
شماره بیست و دو | شماره بیست و یک |
شماره بیست | شماره نوزده |
شماره هجده | شماره هفده |
شماره شانزده | شماره پانزده |
شماره چهارده | شماره سیزده |
شماره دوازده | شماره یازده |
شماره ده | شماره نه |
شماره هشت | شماره هفت |
شماره شش | شماره پنج |
شماره چهار | شماره سه |
شماره دو | شماره یک |
آموزش SolidCAM
سلام اینم یه فایل عالی برای آموزش solidcam
از لینک زیر دانلود کنید
سلام
این آموزش ساخت انیمیشن در کتیا هستش
از لینک زیر دانلود کنید
پسورد :www.farsilearning.com
| |
6- NC Manufacturing
|
کدام Releases نرم افزار کتیا برای سیستم ما مناسب است؟
شاید سوال خیلی از دوستان این باشد که چه Releases از نرم افزار کتیا را نصب کنند ، برای پاسخ به این سوال باید گفت بستگی به Ram سیستم دارد.
اگر سیستم ما دارای رم 256 باشد باید از Releases پایین استفاده نمود.مثلا Releases، 10 یا 12
اگر دارای رم 512 هستیم از Releases ، 13 یا 14 استفاده کنید .
اگر دارای 1 گیگا بایت رم هستیم Releases، 15و16 و17 مناسب است.
اگر دارای 2 گیگا بایت رم هستید Releases،18 مناسب است.
البته با رم 512 هم می توان Releases،18 را نصب کرد ولی در باز شدن برنامه باید مدت زمان زیادی صرف کنید.
حداقل کارت گرافیکی 64 مگا بایت
پشتیبانی حداقل قدرت تفکیک پذیری 1024*768
پردازنده حداقل پنتوم 3 یا جدیدتر
حداقل فضای لازم روی هارد 4 گیکا بایت
نکته 1: برای نصب Releases،18 اگر از ویندوز سرویس پک 3 استفاده می کنید مشکلی ندارید اما سرویس پک 2 برای نصب R18 نیاز به Updates دارد.
نکته2: برای باز کردن نرم افزار بهتر است بر روی آیکون کلیک راست کرده سپس گزینه open را انتخاب کنیم چون بارگذاری این نرم افزار تقریبا 1 دقیقه (در سیستم های قدیمی حتی 2 دقیقه) طول میکشد برای همین ممکن است فکر کنیم درست کلیک نکردیم و چند بار روی آیکون برنامه کلیک کنیم وچون سیستم می خواهد چند بار نرم افزار را باز کند مدت بارگذاری طولانی تر خواهد شد وممکن است سیستم هنگ کند.
آموزش Ansys
آموزش ansys بصورت فیلم های فلش که شما میتوانید به صورت آنلاین مشاهده کنید البته ورژن برنامه در فیلم آموزشی جدید نیست ولی برای علاقه مندان به این برنامه پر کاربرد میتونه مفید باشه(امتحانش ضرری نداره) برای دیدن این فیلم ها روی لینک های زیر کلیک کنید و کمی صبر کنید تا بیاید امیدوارم مفید باشد.
http://www.ansys.com/techmedia/1-create_rectangle.swf
http://www.ansys.com/techmedia/1-define_rectangles.swf
http://www.ansys.com/techmedia/2-add_hole_circles.swf
http://www.ansys.com/techmedia/2-cha...and_replot.swf
http://www.ansys.com/techmedia/3-cha...rst_circle.swf
http://www.ansys.com/techmedia/3-dim...le_circles.swf
http://www.ansys.com/techmedia/4-display_name.swf
http://www.ansys.com/techmedia/4-mov...ond_circle.swf
http://www.ansys.com/techmedia/5-add_areas.swf
http://www.ansys.com/techmedia/5-generate_3_d.swf
http://www.ansys.com/techmedia/6-change_dimension.swf
http://www.ansys.com/techmedia/6-create_line_fillet.swf
http://www.ansys.com/techmedia/7-add_3d_blend.swf
http://www.ansys.com/techmedia/7-create_fillet_area.swf
http://www.ansys.com/techmedia/8-add_areas_together.swf
http://www.ansys.com/techmedia/8-gen...parameters.swf
http://www.ansys.com/techmedia/9-cre...t_pin_hole.swf
http://www.ansys.com/techmedia/9-run_in_ds.swf
http://www.ansys.com/techmedia/10-mo...d_pin_hole.swf
http://www.ansys.com/techmedia/11-su...om_bracket.swf
http://www.ansys.com/techmedia/12-save_as_model_db.swf
http://www.ansys.com/techmedia/13-set_preferences.swf
http://www.ansys.com/techmedia/14-de...properties.swf
http://www.ansys.com/techmedia/15-de...nd_options.swf
http://www.ansys.com/techmedia/16-de..._constants.swf
http://www.ansys.com/techmedia/17-mesh_the_area.swf
http://www.ansys.com/techmedia/18-save_as_mesh_db.swf
http://www.ansys.com/techmedia/19-ap...onstraints.swf
http://www.ansys.com/techmedia/20-ap...ssure_load.swf
http://www.ansys.com/techmedia/21-solve.swf
http://www.ansys.com/techmedia/22-en...ad_results.swf
http://www.ansys.com/techmedia/23-pl...rmed_shape.swf
http://www.ansys.com/techmedia/24-pl...eqv_stress.swf
http://www.ansys.com/techmedia/25-li...n_solution.swf
http://www.ansys.com/techmedia/26-exit_ansys_pgm.swf
دینامیک حرکت (MOtion Dynamics)
دینامیک از واژه لاتین به معنی حرکت شناسی گرفته شده است و در مکانیک کلاسیک بررسی دلایل حرکت و به بیانی دقیق بررسی حرکت به کمک نیروها و قوانین مربویه میباشد.
دید کلی
در حالت کلی حرکت یک ذره از دو دیدگاه مختلف میتواند مورد بررسی قرار گیرد به بیان دیگر میتوان گفت، بطور کلی مکانیک کلاسیک که در آن حرکت اجسام مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد، شامل دو قسمت سینماتیک و دینامیک است . در بخش سینماتیک از علت حرکت بخشی به میان نمیآید و حرکت بدون توجه به عامل ایجاد کننده آن بررسی میشود. بنابراین در سینماتیک حرکت بحث بیشتر جنبه هندسی دارد.
اما در دینامیک علتهای حرکت مورد توجه قرار میگیرند. یعنی هر ذره یا جسم همواره در ارتباط با محیط اطراف خود و متأثر از آنها فرض میشود محیط اطراف حرکت را تحت تأثیر قرار میدهد. به عنوان مثال فرض کنید، جسمی با جرم معین بر روی یک سطح افقی در حال لغزش است. در این مثال سطح افقی به عنوان یکی از محیطهای اطراف جسم با اعمال نیروی اصطکاک در مقابل حرکت جسم مقاومت میکند.
حرکت یک ذره معین را ماهیت و آرایش اجسام دیگری که محیط ذره را تشکیل میدهند، مشخص میکند. تأثیر محیط اطراف بر حرکت ذره با اعمال نیرو صورت میگیرد. بنابراین مهمترین عاملی که در حرکت ذره باید مورد توجه قرار گیرد، نیروهای وارد بر ذره و قوانین حاکم بر این نیروها میباشد.
در قلمرو مکانیک کلاسیک ، یعنی در سرعتهای کوچکتر از سرعت نور حرکت اجسام مختلف بر اساس قوانین حرکت نیوتن بطور کامل قابل تشریح است. این قوانین عبارتند از:
این قانون که در واقع بیانی در مورد چارچوبهای مرجع میباشد، به این صورت بیان میشود هر جسم که در حال سکون ، یا در حالت حرکت یکنواخت در امتداد خط مستقیم باشد، به همان حال باقی میماند مگر آنکه در اثر نیروهای خارجی مجبور به تغییر آن حالت شود.
این قانون به صورتهای مختلف بیان میشود که یکی از آنها بر اساس تعریف اندازه حرکت خطی و دیگری برای تعریف شتاب حرکت میباشد. در حالت اول چنین گفته میشود که میزان تغییر اندازه حرکت خطی یک جسم ، با نیروی وارد بر آن متناسب و هم جهت میباشد. اما بر اساس تعریف شتاب گفته میشود که هر گاه بر جسمی نیرویی وارد شود جسم در راستای آن نیرو ، شتاب میگیرد که اندازه آن نیرو متناسب است.
![]() |
این قانون که تحت عنوان قانون عمل و عکسالعمل معروف است، حتی در بعضی از رفتارهای اجتماعی نیز مصداق دارد. بیان قانون سوم به این صورت است که هر عملی را عکسالعملی است که همواره با آن برابر بوده و در خلاف جهت آت قرار دارد. به عنوان مثال هنگام راه رفتن در روی زمین ، نیرویی از جانب و به طرف جلو بر ما وارد میشود که سبب حرکت ما به سمت جلو میشود، برعکس ما نیز بر زمین نیرو وارد کرده و آن را به سمت عقب میرانیم. ولی چون جرم زمین در مقایسه با جرم ما خیلی زیاد است، حرکت زمین به سمت عقب نامحسوس است.
![]() |
در مکانیک برخلاف آنچه در بین عامه رایج است، واژۀ کار زمانی به کار میرود که بر روی جسمی نیرویی اعمال شده و آن را جابجا کند ، و یا موجب تغییر در حرکت آن شود. بنابراین در دینامیک حرکت کار مفهوم با ارزشی است. اما کار به دو صورت میتواند بر روی جسم انجام شود. فرض کنید، جسمی با سرعت معین در حال حرکت است، اگر بر روی جسم کار انجام شود، این کار یا میتواند سرعت حرکت جسم را افزایش دهد و یا اینکه مانع حرکت شده و سرعت جسم را کاهش دهد.
در حالت اول که سرعت جسم افزایش پیدا میکند، اصطلاحا گفته میشود که کار انجام شده ، سبب ذخیره انرژی در جسم میشود. اما در حالت دوم ما با صرف انرژی و انجام کار ، سرعت جسم را کاهش میدهیم. از اینرو انرژیی که وابسته به سرعت جسم بوده و انرژی جنبشی نام دارد، تعریف میشود و قضیه کار و انرژی جنبشی بیان میکند که کار انجام شده بر روی جسم متناسب با تغییر انرژی جنبشی آن است.
مکانیک لاگرانژی و حرکت جسم صلب
حرکت ذره یک حالت تقریباً ایده آل و آرمانی از حرکت واقعی اجسام در فضای سه بعدی است. یعنی در بعضی موارد ، تقریب حرکت جسم به عنوان یک ذره نمی تواند مفید واقع باشد. بنابراین در حالت کلی جسم به صورت یک جسم صلب در فضا در نظر گرفته میشود و با تعریف مختصات تعمیم یافته (که متناسب با نوع حرکت بعد آن معین می شود ) و نیروهای تعمیم یافته و با استفاده از معادلات لاگرانژ حرکت جسم مورد بررسی قرار میگیرد. معادلات لاگرانژ و یا به بیان بهتر فرمولبندی مکانیک لاگرانژ نسبت به مکانیک نیوتنی (بر اساس قوانین نیوتن) حالت کلیتر و کاملتری میباشد.
در مکانیک لاگرانژی ابتدا کمیتی به عنوان لاگرانژی (و یا هامیلتونین که برابر با تفاضل انرژی پتانسیل از انرژی جنبشی است) که به صورت مجموع انرژی جنبشی و انرژی پتانسیل جسم تعریف میشود، محاسبه میگردد. و با قرار دادن آن در معادلات لاگرانژ ، معادله حرکت جسم حاصل میشود.
{picture=tr> |
عکس پیدا نشد |
در بیان حرکتهای مکانیکی بسیار متنوعی که در طبیعت روی میدهند، اغلب با حرکتهای تکراری مواجه میشویم. هر چرخش یک حرکت تکراری است. هر نقطه از جسم در حال چرخش یکنواخت ، طی هر چرخشی ، از موضع چرخشی قبلی با حفظ ترکیب و بدون تغییر سرعت میگذرد.
اگر به شاخهها و ساقههای درختانی که بر اثر باد تکان میخوردند، کشتیهای در حال حرکت بر امواج دریا ، آونگ ساعت در حال تاب خوردن ، حرکت دو طرفه پیستونها و میلههای اتصال به ماشین بخار با موتور دیزل ، ضربههای بالا و پایین سوزن چرخ خیاطی ، جزر و مدهای متناوب ، حرکت بازوها و پا در حین راه رفتن یا دویدن و ضربان قلب نگاه کنیم، همه این حرکتها از یک کیفیت برخوردارند.
در عمل ، تکرار در هر شرایطی همواره یکسان نیست. گاهی هر دوره تازه دقیقا تجدید دوره قبلی است (تاب خوردن آونگ ، حرکت شاخههای درخت) ، انحراف از تکرار دقیق کامل گاهی چنان کوچکند که میتوان از آنها صرفنظر و حرکت را با دقت زیادی تکراری فرض کرد. به عبارتی دیگر حرکت دورهای فرض میشود. حرکت تکراری را هنگامی دورهای مینامند که هر دوره آن دقیقا در دورهای دیگر تجدید شود. مدت زمان یک دوره (پریود) نامیده میشود. بدیهی است که دوره چرخش یکنواخت برابر مدت زمان یک دوران است.
اجسام و وسایلی که خودشان میتوانند حرکتهای دورهای انجام دهند نقش بسیار مهمی را در طبیعت ایفا میکنند. منظور از خودشان این است که توسط نیروهای دورهای خارجی وادار به نوسان نمیشوند. به این دلیل چنین نوسانهایی را در مقابل نوسانهای واداشته که بر اثر متغیر دورهای خارجی انجام میگیرند، نوسان آزاد مینامند.
مثلا اگر دری را متناوبا به داخل و خارج فشار دهیم در باز و بسته میشود، یعنی حرکت دورهای واداشته است. خود در دورهای حرکت نمیکند. اگر آن را ببندیم و در حال خود رها کنیم، حرکت چرخشی نخواهد داشت، ولی اگر باری را که از فنر قائمی آویزان است بکشیم یا منحرف کنیم وضع فرق میکند. تمام اجسام از این نوع یا دستگاههای اجسامی که خودشان میتوانند حرکت دورهای یا نوسانهایی را انجام دهند دستگاههای نوسانی نامیده میشوند و نوسانهایی که این دستگاهها بدون تأثیر نیروی خارجی انجام میدهند نوسانهای آزاد نام دارند.
نه تنها در ماشینها و ساز و کارهای گوناگون (مثل ساز و کار چرخ ساعت) با دستگاههای نوسانی سر و کار داریم، بلکه بعدا میبینیم که اغلب چشمههای صوتی دستگاههای نوسانیاند، انتشار صوت در هوا به این دلیل صورت میگیرد که خود هوا نوعی دستگاه نوسانی است. از این گذشته علاوه بر دستگاههای نوسانی مکانیکی ، دستگاههای نوسانی الکترومغناطیسی نیز وجود دارد. که در آنها نوسانهای الکتریکی می توانند روی دهند و همینها اساس مهندسی رادیو را تشکیل میدهند. سرانجام ، بسیاری دستگاههای دوگانه ، مثل دستگاههای نوسانی الکترومکانیکی نیز وجود دارند که در زمینههای گوناگون بکار میروند.
هرگاه جسمی چنان آویزان شود که گرانیگاهش پایینتر از نقطه آویز باشد یک آونگ درست میشود. چکش آویزان از میخ ، وزنه آویزان از فنر مثالهایی از دستگاه نوسانیاند، و با آونگ ساعت دیواری تشابه دارند. هرگاه دستگاهی بتواند نوسانهای آزاد انجام دهد با موضع تعادل پایدار مشخص میشود. آونگ ، هنگامی در این موضع است که گرانیگاهش روی امتداد قائم و زیر نقطه آویز باشد.
اگر آونگ را از این موضع بکشیم یا آن را اندکی هل دهیم، آونگ شروع به نوسان میکند یعنی به دو طرف موضع تعادل منحرف میشود. انحراف ماکزیمم از موضع تعادل آونگ دامنه نوسان نامیده میشود. دامنه را انحراف اولیه یا هل دادنی که آونگ را به حرکت میاندازد معین میکند. این خاصیت بستگی دامنه به شرایط اولیه نه فقط خاص نوسانهای آزاد آونگ است، بلکه در کل در نوسانهای آزاد تعداد زیادی دستگاههای نوسانی نیز صادق است.
![]() |
تار مویی (تکهای از سیم نازک یا رشته نایلونی کشسانی) را به آونگ میبندیم و شیشه دوده اندودی را به زیر آونگ قرار میدهیم. بطوری که آونگ تماس کمی را با شیشه دود اندوده شده داشته باشد. اگر صفحه را با سرعت ثابت در راستای عمود بر صفحه نوسانها حرکت دهیم و همزمان با حرکت دادن صفحه آونگ نیز در حرکت باشد روی صفحه خط موجداری میکشد. در این آزمایش سادهترین نوسان نگار یعنی وسیلهای برای ثبت نوسانها بدست آوردهایم، منحنیهایی که با کمک نوسان نگار ثبت شدهاند، نوسان نگاشت نامیده میشوند.
چون حرکت دود اندود یکنواخت حرکت داده میشود، هر جابجایی آن متناسب با زمانی است که طی آن جابجایی به انجام رسیده است. بنابراین میتوان گفت که زمان با مقیاس معینی در امتداد خط مستقیم برده شده است (مقیاس به سرعت صفحه بستگی دارد). از طرف دیگر تار روی صفحه در راستای عمود بر خط (صفحه) فواصل بین نوک آونگ و موضع متعادل آن یعنی فاصلهای را که نوک آونگ از این موضع دور میشود علامت میگذارد. پس نوسان نگاشت درست نمودار حرکت ، یعنی منحنی بیان کننده بستگی مسیر به زمان است.
کاملا معلوم است که در چنین نموداری شیب خط منحنی مساوی سرعت حرکت است. آونگ با سرعت ماکزیمم از موضع تعادل میگذرد. بنابراین شیب منحنی موجدار در نقاطی که خط را قطع میکند ماکزیمم است. برعکس ، سرعت آونگ در لحظههای مربوط به ماکزیمم انحرافها مساوی صفحه است. از این رو مماس بر خط موجدار در نقاطی که ماکزیمم فاصله را از خط دارد با آن موازی است (یعنی شیب مماس مساوی صفر است).
حرکت موجی تقریبا در هر شاخه از علم فیزیک ظاهر میشود. به عنوان مثال ، امواج آب نمونه بسیار آشنایی از امواج است که همه با آن آشنا هستند. امواج انواع مختلف دارند، که از آنها میتوان به امواج صوتی ، امواج رادیویی ، امواج نورانی و یا سایر امواج الکترومغناطیسی اشاره کرد. امواج و در حالت کلی حرکت موجی به اندازهای اهمیت دارند که یکی از فرمولبندیهای مکانیک اتمها و ذرات ریز اتمی ، مکانیک موجی نام دارد.
اما در میان امواج مختلف ، امواج مکانیکی ، گروه بزرگی امواج هستند که برای انتقال و حرکت آنها نیاز به یک محیط کشسان و تغییر شکلپذیر داریم. در واقع حرکت موجی را میتوان به صورت آشفتگیهایی که در محیط مورد نظر حرکت میکنند، ملاحظه کرد. به عنوان مثال ، مشاهده اشیا کوچک شناوری مانند یک قطعه چوب روی موجهای آب نشان میدهد که حرکت واقعی قسمتهای مختلف آب ، جابجایی اندکی است که به بالا و پائین و به عقب و جلو صورت میگیرد.
حرکت موجی یک وسیله انتقال انرژی است. با حرکت موجی میتوان انرژی را تا مسافتهای بسیار زیادی پیش فرستاد. انرژی در امواج همان انرژی جنبشی و پتانسیل ماده است، ولی انتقال انرژی در اثر دست به دست شدن موج از قسمتی از ماده به قسمت دیگر آن صورت میگیرد، نه در نتیجه حرکت بلندبرد خود ماده. امواج مکانیکی با انتقال انرژی توسط انتشار آشفتگی در ماده مشخص میشوند. بدون آنکه با حرکت کلی خود ماده همراه باشند.
برای انتقال امواج مکانیکی ، محیط مادی لازم است، اما برای عبور امواج الکترومغناطیسی به چنین محیطی نیاز نیست. به عنوان مثال ، نور ستارگان میتواند آزادانه از فضای تقریبا تهی عبور کند. تمام محیطهای مادی مانند هوا ، آب و فولاد ، دارای خواص کشسانی هستند و لذا میتوانند امواج مکانیکی را انتقال دهند. خاصیت کشسانی محیط باعث میشود که هر جزئی از محیط که از وضعیت تعادلش جابجا شده باشد، نیروهای بازگرداننده ایجاد شوند و اینرسی تعیین میکند که واکنش این جز جابجا شده در برابر نیروهای بازگرداننده چگونه باشد. این دو عامل یعنی خاصیت اینرسی و کشسانی محیط سرعت موج را تعیین میکنند.
انواع مختلف امواج مکانیکی را میتوان با در نظر گرفتن چگونگی رابطه بین حرکات ذرههای ماده با راستای انتشار خود امواج ، از هم تمیز داد. اگر حرکت ذرات ماده حامل موج ، بر راستای انتشار موج عمود باشد، در این صورت موج حاصل را موج عرضی میگویند. مثلا اگر انتهای یک ریسمان قائم تحت کشش را به عقب و جلو به نوسان درآوریم، یک موج عرضی در طول آن به راه میافتد. این آشفتگی در طول ریسمان پیش میرود، ولی راستای ارتعاش ذرات ریسمان بر امتداد انتشار آشفتگی عمود است.
از طرف دیگر ، هرگاه جابجایی ذرات حامل موج مکانیکی در راستای انتشار انجام گیرد، یک موج طولی خواهیم داشت. مثلا هرگاه انتهای یک فنر قائم کشیده شده را به طرف بالا و پائین به نوسان درآوریم، یک موج طولی در طول فنر به راه میافتد و حلقههای فنر در راستایی که این آشفتگی در طول فنر طی میکند، به طرف بالا و پائین ارتعاش خواهند کرد. موج صوتی نمونهای از امواج مکانیکی طولی است.
البته لازم به ذکر است که بعضی از امواج نه طولی هستند و نه عرضی. مثلا در مورد امواج روی سطح آب ، ذرات آب هم به طرف بالا و هم به طرف پایین و هم به جلو و عقب حرکت میکنند و ضمن حرکت امواج آب ، این ذرات مسیرهای بیضی شکل را میپیمایند.
جبهه موج به عنوان سطحی تعریف میشود که در یک لحظه معین تمام نقاط واقع بر آن سطح دارای آشفتگی مشابه هستند. با توجه به نوع موج ، جبهه موج میتواند اشکال مختلف داشته باشد. به عنوان مثال ، اگر جبهه موج به صورت صفحات تخت موازی عمود بر راستای انتشار موج باشد، موج را موج تخت میگویند. در صورتی که در مورد امواج کروی جبهههای موج به صورت کرههای هم مرکز خواهند بود. با دور شدن از منبع موج ، انحنای جبهههای موج کروی کمتر میشود. بطوری که در نقاط خیلی دورتر از چشمه در ناحیه محدودی از فضا آنها را میتوان به صورت موج تخت در نظر گرفت.
هر موج مکانیکی با دامنه ، دوره تناوب و فاز آن کاملا مشخص میشود. این کمیتها در رابطهای که به معادله موج معروف است، به هم مربوط میشوند. معادله موج وضعیت هر نقطه از محیط را در هر لحظه دلخواه t نشان میدهد. دامنه موج به عنوان ماکزیمم مقدار تغییر مکان تعریف میشود و دوره تناوب ، زمان لازم برای یک حرکت نوسانی کامل است.
اگر فاصله بین دو نقطه مجاور از موج را که هم فاز هستند، به عنوان طول موج تعریف کنیم، زمان لازم برای پیمودن یک طول موج را دوره تناوب میگویند. معمولا معادله موج را برحسب عدد موج و فرکانس زاویهای نیز بیان میکنند. عدد موج به صورت 2п برابر عکس طول موج (2п/λ) و فرکانس زاویهای به صورت 2п برابر عکس دوره تناوب (2п/T) تعریف میشود.